Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը երեքշաբթի օրը մեկնարկում է բարձր մակարդակի երեք երկիր ընդգրկող Պարսից ծոցի շրջագայություն՝ ընդգծելով Անկարայի ձգտումը խորացնելու տնտեսական և ռազմավարական ազդեցությունը տարածաշրջանում՝ տարածաշրջանային փոփոխվող դինամիկայի պայմաններում։

Շրջագայությունը սկսվում է Քուվեյթից, այնուհետև հոկտեմբերի 22-ին և 23-ին նախագահ Էրդողանը կայցելի Կատար և Օման։

Նախագահի հաղորդակցության տնօրեն Բուրհանեթթին Դուրանը X հարթակում նշել է, որ այցերի ընթացքում կքննարկվեն երկկողմ հարաբերությունները և համագործակցության ամրապնդման ուղիները։

Բացի տարածաշրջանային և միջազգային զարգացումների քննարկումներից, նախատեսվում է ստորագրել մի շարք երկկողմ համաձայնագրեր՝ նախագահ Էրդողանի և բարձր մակարդակի պատվիրակության այցի ընթացքում։

Շրջագայության առաջին կանգառը կլինի Քուվեյթը, որտեղ Էրդողանը կհանդիպի Քուվեյթի էմիրի հետ մայրաքաղաք Քուվեյթ Սիթիում։

Երկրորդ կանգառը կլինի Կատարը։ Դոհայում Էրդողանը չորեքշաբթի օրը բանակցություններ կանցկացնի Կատարի էմիր Շեյխ Թամիմ բին Համադ Ալ Թանիի հետ։

Հանդիպման ընթացքում կքննարկվեն բազմաթիվ հարցեր՝ սկսած երկկողմ հարաբերություններից մինչև տարածաշրջանային խնդիրներ։ Գազայի հրադադարի գործընթացը և տարածաշրջանի վերակառուցումը կլինեն օրակարգի առաջնային թեմաները։

Հինգշաբթի օրը Էրդողանը կուղևորվի Օման՝ շրջագայության վերջին կանգառը։ Մուսկատում նա երկկողմ քննարկումներ կունենա սուլթան Հայթամ բին Թարիքի հետ։ Տնտեսական համագործակցության հետ մեկտեղ կվերանայվեն նաև տարածաշրջանային զարգացումները։

Պաշտոնյաների խոսքով՝ օրակարգում ընդգրկված են առևտրի, էներգետիկայի, պաշտպանության և նորարարական տեխնոլոգիաների ոլորտներում համագործակցության ամրապնդումը, ինչպես նաև անվտանգության հրատապ խնդիրների քննարկումը։

«Այս այցերը միայն տնտեսական համագործակցության մասին չեն», - նշում է Անկարայի Մերձավոր Արևելքի տեխնիկական համալսարանի պրոֆեսոր Օքթայ Թանրըսևերը։

«Դրանք նաև ընդգծում են Թուրքիայի նվիրվածությունը տարածաշրջանային անվտանգությանը, հատկապես Իսրայելի հարձակման և Գազայի ու Սիրիայի վերակառուցման ջանքերի համատեքստում», - հավելում է Թանրըսևերը TRTWorld-ին։

Անվտանգության և տնտեսության հավասարակշռում

Նախագահ Էրդողանի շրջագայությունը տեղի է ունենում Գազայում փխրուն հրադադարի և Ասադի ռեժիմի անկումից հետո Սիրիայի վերակառուցման ջանքերի ֆոնին։

Վերլուծաբանները նշում են, որ Թուրքիան փորձում է հանդես գալ որպես անվտանգության երաշխավոր և վերակառուցման գործընկեր։

Հաջի Բայրամ Վելի համալսարանի դոցենտ Սուայ Նիլհան Աջըքալինը TRT World-ին ասում է, որ հրադադարի կայունությունը կլինի քննարկումների առանցքում։

Միևնույն ժամանակ, նա ընդգծում է, որ Պարսից ծոցի այցերը Թուրքիային հնարավորություն են տալիս ընդլայնել համագործակցությունը լայն ոլորտներում՝ սկսած էներգետիկայից մինչև արհեստական բանականություն։

Անկարայում պաշտոնյաները տնտեսական դիվանագիտությունը դիտարկում են որպես անվտանգության հետ փոխկապակցված։ Պարսից ծոցի երկրները, որոնք ընդլայնում են իրենց պաշտպանական կարողությունները, ավելի ու ավելի կարևոր են դառնում Թուրքիայի պաշտպանության արդյունաբերության արտահանման համար։

Թանրըսևերը նշում է. «Նախագահ Էրդողանը միշտ մեծ կարևորություն է տվել Պարսից ծոցի երկրների հետ հարաբերություններին, և այս շրջագայությունը կխորացնի ինչպես տնտեսական, այնպես էլ անվտանգության կապերը»։

Չնայած Էրդողանը նախկինում այցելել է Քուվեյթ և Կատար, Օմանի կանգառը նրա առաջին պաշտոնական այցն է որպես նախագահ։

Դիտորդները նշում են, որ սա ունի խորհրդանշական նշանակություն։ «Մուսկատի այցն ինքնին կարևոր է», - նշում է Աջըքալինը։

«Այն հնարավորություն է տալիս բացել նոր էջ երկկողմ հարաբերություններում՝ միաժամանակ ընդգծելով Թուրքիայի հետաքրքրությունը Օմանի ավանդաբար անկախ արտաքին քաղաքականության և տարածաշրջանային միջնորդի դերի նկատմամբ»։

Սպասվող համաձայնագրեր

Դիվանագիտական աղբյուրները հաստատում են, որ շրջագայության ընթացքում նախատեսվում է ստորագրել մի շարք երկկողմ և բազմակողմ համաձայնագրեր։

Դրանք կներառեն համագործակցության ընդլայնում ներդրումների, էներգետիկ անվտանգության և թվային փոխակերպման ոլորտներում։

Արհեստական բանականության նման նորարարական ոլորտների ընդգրկմամբ Թուրքիան ցույց է տալիս իր պատրաստակամությունը համահունչ լինել Պարսից ծոցի արդիականացման ռազմավարություններին։

Աջըքալինը նշում է, որ համաձայնագրերը կարտացոլեն Թուրքիայի մոտեցման լայնությունը։ «Պաշտպանական պայմանագրերից մինչև թվային գործընկերություններ՝ Պարսից ծոցը դառնում է Անկարայի ամենաբազմազան դիվանագիտական հարթակներից մեկը»։

Այցերը նաև ուղերձ են տարածաշրջանային և միջազգային լսարաններին։

Պարսից ծոցի մայրաքաղաքներում, որոնք ավելի զգուշավոր են տարածաշրջանային անկայունության նկատմամբ, նախագահ Էրդողանի ներկայությունը ընդգծում է Անկարայի մտադրությունը հանդես գալ որպես գործընկեր և կայունացնող ուժ։

«Թուրքիայի մտահոգությունը Պարսից ծոցի երկրների անվտանգության համար միայն հռետորաբանություն չէ՝ այն ամրապնդված է կոնկրետ պաշտպանական, առևտրային և դիվանագիտական նախաձեռնություններով», - հավելում է Թանրըսևերը։

Վերլուծաբանները կանխատեսում են, որ արդյունքները ոչ միայն կխորացնեն Թուրքիայի երկկողմ կապերը, այլև ցույց կտան նրա աճող ազդեցությունը Պարսից ծոցի տնտեսական և անվտանգության ճարտարապետության ձևավորման գործում։