Հնագետները Վանի Իրեմիր թմբում, Արևելյան Թուրքիայում, հայտնաբերել են ածխածնի մեջ ածխացած գարու հատիկներ, որոնք թվագրվում են 5000 տարի առաջ՝ վաղ բրոնզի դարաշրջանով։

«Հայտնաբերված նյութերը ցույց են տալիս, որ սա կարևոր գյուղատնտեսական կենտրոն է», - ասաց Յուզունջու Յիլ համալսարանի հնագետ և պեղումների խմբի ղեկավար Հանիֆի Բիբերը։

Հայտնագործությունը ներառում է խոհանոցային հատված՝ վառարանով, կավագործական իրեր, ստորին և վերին աղացող քարեր, մանր եղջերավոր անասունների ոսկորներ և գարու հատիկներ, որոնք հայտնաբերվել են կոտրված կճուճի մեջ և շուրջը։

Բիբերն ասաց, որ հետազոտողները հայտնաբերել են տարբեր ժամանակաշրջանների ութ շերտեր, ներկայացնում է տարածաշրջանի ամենահին հայտնի բնակավայրը։ Նա հավելել է, որ հիմնական շերտերը պատկանում են Քարազ մշակույթին, որը հայտնի է նաև որպես վաղ Անդրկովկաս, որը տարածվել է Արևելյան Անատոլիայում և Հարավային Կովկասում վաղ բրոնզի դարաշրջանում։

«2023 թվականին մեր բացած պահեստային տարածքի շրջակա միջավայրի մաքրման ժամանակ մենք գտանք վառարան և կճուճներ տարածքի հյուսիսային պատին հարակից։ Սա շատ կարևոր է մեզ համար, քանի որ այն պահպանվել է տեղում (օգտագործման սկզբնական վայրում)», - ասաց Բիբերը։

Հետազոտողները նույն տարածքում հայտնաբերել են նաև խեցեղենի բեկորներ, որոնք, հնարավոր է, թվագրվում են ուշ էնդրոլիթի ժամանակաշրջանին։

Բիբերի խոսքով՝ բլուրի մոտ հայտնաբերվել են շենքի մնացորդներ, հնարավոր է՝ պահեստ։ Պահեստի կողքին հնագետները հայտնաբերել են վերին և ստորին հղկող քարեր, օբսիդիանից (ապակե քար) պատրաստված կտրող և ծակող գործիքներ և ոսկրային գործիքներ։

«Մեր ստացած արդյունքները շատ կարևոր են, քանի որ դրանք լույս կսփռեն Վանա լճի հատակի պատմության վրա ընդհանուր առմամբ և մասնավորապես Գուրփընար դաշտավայրի վրա», - ասաց Բիբերը:

Համալսարանի մեկ այլ հնագետ Հաքան Յըլմազն ասաց, որ պեղումների ընթացքում հայտնաբերված ոսկորները կարևոր պատկերացում են տալիս նախաուրարտական ​​գյուղատնտեսության և անասնապահության մասին։

Յըլմազն ասաց, որ հետազոտողները հայտնաբերել են մանր եղջերավոր անասունների լայնածավալ բուծման ապացույցներ, ինչպես նաև խոշոր եղջերավոր անասունների, վայրի այծերի, կարմիր եղջերուների և արջերի մնացորդների հետքեր։

«Մենք գնահատում ենք յուրաքանչյուր շերտում առկա խեցեղենը, հղկող քարերը և գարին։ Շերտերը իջնելով՝ մենք կորոշենք, թե ինչպիսին է այս խտությունը։ Պեղումները սովորաբար իրականացվում են տարածաշրջանի ուրարտական ​​ամրոցներում և դամբարանադաշտերում (գերեզմանոցներում), բայց այս աշխարհագրության մեջ ամենավաղ բնակավայրերի պեղումները կատարվում են այստեղ», - ասաց Յըլմազը։