Աշխարհի ամենամեծ ավիատիեզերական և տեխնոլոգիական փառատոնը՝ TEKNOFEST-ը, մեկնարկեց չորեքշաբթի օրը Ստամբուլում, որը հազարավոր ոգևորված մասնակիցների էր հավաքել առաջատար տեխնոլոգիաները ցուցադրող տաղավարներում՝ կործանիչ ինքնաթիռներից մինչև անօդաչու թռչող սարքեր։
Մասնավորապես, պաշտպանության ոլորտի ընկերությունների տաղավարները գրավեցին ուշադրության կենտրոնում, քանի որ մասնակիցները, այդ թվում՝ դպրոցականներ, հերթ էին կանգնել՝ դիտելու թուրքական առաջադեմ զենքը և ավիատիեզերական տեխնոլոգիաները։
Թուրքիայում արտադրված ինքնաթիռների և ուղղաթիռների TEKNOFEST-ում զանգվածային գրավչությունը արտացոլում է վերջին տարիներին երկրի պաշտպանական արդյունաբերության արագ աճը։ 2024 թվականին պաշտպանության հետ կապված արտահանման ծավալը կազմել է 7.15 միլիարդ դոլար, ինչը 29 տոկոսով ավելի է, քան 2023 թվականին, և թուրքական պաշտպանական ընկերություններն այժմ անօդաչու սարքեր և զրահապատ մեքենաներ են վաճառում 180 երկրների։
Օրինակ, Իսպանիան ցանկանում է գնել մինչև 30 միավոր «Hürjet»՝ միաշարժիչ գերձայնային առաջադեմ ռեակտիվ մարզական և թեթև մարտական ինքնաթիռ, որը նախագծվել և մշակվել է Թուրքական ավիատիեզերական արդյունաբերության (TAI) կողմից։
«Hürjet-ը գերժամանակակից ինքնաթիռ է, որը չափազանց օգտակար կլինի վեցերորդ սերնդի ինքնաթիռների օդաչուների վերապատրաստման համար», - TEKNOFEST-ի շրջանակներում TRT World-ին ասել է TAI-ի ներկայացուցիչը։
Ներկայումս կոնցեպտուալ փուլում գտնվող վեցերորդ սերնդի ինքնաթիռները, ինչպես սպասվում է, շահագործման կհանձնվեն 2030-ական թվականներին։ Սրանք կլինեն մեծ բարելավումներ առկա կործանիչների նավատորմերի համեմատ՝ արհեստական ինտելեկտի լայնածավալ օգտագործման շնորհիվ։
Վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում Թուրքիայի պաշտպանական արդյունաբերությունը հասել է ուշագրավ ինքնաբավության՝ արտաքին կախվածության 80 տոկոս մակարդակից անցնելով այսօրվա ընդամենը 20 տոկոսի։
Լրատվական հաղորդագրությունները ցույց են տալիս, որ «Hürjet»-ը առաջարկվել է ԱՄՆ ռազմածովային ուժերին, որը ձգտում է մինչև 2028 թվականը փոխարինել իր ուսումնական ինքնաթիռների նավատորմը 145 նոր ինքնաթիռներով՝ որպես իր հնացած «T-45 Goshawk» ինքնաթիռի փոխարինող։
«Hürjet»-ը իր առաջին թռիչքն իրականացրել է 2023 թվականին և ներկայումս գտնվում է հասունացման փուլում։ Ինքնաթիռը նաև զուտ ուսումնական ինքնաթիռից վերածվում է բազմաֆունկցիոնալ հարթակի, որը կարող է ապահովել մոտակա օդային աջակցություն, օդային պարեկություն և նույնիսկ սահմանափակ հարվածային առաքելություններ ասիմետրիկ հակամարտություններում։
TAI-ն արդեն երկու տեսակի ուղղաթիռների խոշոր արտահանող է։ «T129 ATAK»-ը, որը իտալական «A129 Mangusta»-ի լիցենզավորված տարբերակն է, հարձակողական և հետախուզական ուղղաթիռ է, որը զգալիորեն արդիականացվել է թուրքական ավիոնիկայով և զենքով։
Մյուսը տեղական «T625 Gökbey»-ն է՝ բազմաֆունկցիոնալ ուղղաթիռ, որը նախատեսված է դժվար կլիմայական պայմաններում և տեղանքում բարձր բարձրություններում գործելու համար՝ ինչպես ցերեկը, այնպես էլ գիշերը։
Թուրքիան 2022-2024 թվականներին Ֆիլիպիններ է արտահանել «T129 ATAK» ուղղաթիռների վեց միավոր, որոնք այժմ ցուցադրվում են «TAI»-ի «TEKNOFEST» տաղավարում։ Դրանք օգտագործվում են Ֆիլիպինների ռազմաօդային ուժերի կողմից հակաապստամբական գործողությունների համար։
Նիգերիան նաև գնել է այս ուղղաթիռներից կես տասնյակ միավոր իր ռազմաօդային ուժերի համար՝ դրանք Բոկո Հարամի դեմ հակաապստամբական գործողություններում օգտագործելու համար։